Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Πέμπτη, 08 Δεκεμβρίου 2022 00:00

Ομιλία Βασίλη Γιόγιακα στο νομοσχέδιο για το απόρρητο των τηλεπικοινωνιών και την αναβάθμιση της ΕΥΠ

Κύριε Υπουργέ,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Θα ξεκινήσω με ένα ερώτημα.
Τι κοινό θα μπορούσε να βρει κανείς ανάμεσα στην πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική τον Ιούλη του 2018, την παρακολούθηση του τηλεφώνου του κυρίου Ανδρουλάκη και τις καταγγελίες για την Κιβωτό του Κόσμου;


Και απαντώ:
Είναι - και τα τρία - γεγονότα που αποτέλεσαν την αφορμή, το ερέθισμα να έρθουν στην επιφάνεια προβλήματα, ελλείψεις, αδυναμίες, κενά.
Είτε μιλάμε για την πολιτική προστασία στην περίπτωση των πυρκαγιών, είτε για τους κανόνες διακυβέρνησης και ελέγχων στην περίπτωση της Κιβωτού του Κόσμου, είτε μιλάμε για το ρυθμιστικό πλαίσιο για το απόρρητο τηλεπικοινωνιών και τη λειτουργία της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, στο θέμα της παρακολούθησης.
Τέτοια, λοιπόν, γεγονότα ενεργοποιούν έναν μηχανισμό αντίδρασης, με σκοπό να διορθωθούν κακώς κείμενα και να περιοριστεί – αν δεν μηδενιστεί – η πιθανότητα να επαναληφθούν στο μέλλον.
Αυτό γίνεται και με το νομοσχέδιο που συζητούμε για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, την κυβερνοασφάλεια και την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Είναι, πρώτα απ’ όλα, μια προσπάθεια ειλικρινής.
Ειλικρινής γιατί προέκυψε ύστερα από μια ουσιαστική, και αποδοτική δημόσια διαβούλευση.
Υιοθετήθηκε ένα 50% ως 70% των προτάσεων που έγιναν σε σχεδόν κάθε κεφάλαιο του νομοσχεδίου.
Ειλικρινής, γιατί από τα όσα είπε ο Υπουργός, ο κύριος Τσιάρας στην αρμόδια Επιτροπή, έγινε εξαντλητική συζήτηση κατά τη σύνταξη του νομοσχεδίου για ορισμένες από τις επίμαχες διατάξεις.

Ειλικρινής επίσης, γιατί έγιναν δεκτές βελτιώσεις που προτάθηκαν από συναδέλφους της αντιπολίτευσης στις συνεδριάσεις της Επιτροπής.
Πέρα από ειλικρινής, η προσπάθεια αυτή είναι και ολοκληρωμένη.
Δεν αφορά μόνο την άρση του απορρήτου για εξαιρετικούς λόγους, και την ΕΥΠ.
Καταπιάνεται επίσης με το μεγάλο θέμα της κυβερνοασφάλειας και της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
Είναι επίσης το νομοσχέδιο αυτό μια προσπάθεια προχωρημένη.
Γιατί περιλαμβάνει πρωτοποριακές ρυθμίσεις όπως αυτή για τον σαφή ποινικό κολασμό της εμπορίας, κατοχής και χρήσης απαγορευμένων λογισμικών παρακολούθησης.
Αν ήθελε κανείς να συνοψίσει με απλά λόγια τη φιλοσοφία του νομοθέτη, θα μπορούσε να μείνει σε τρία πράγματα:
Πρώτον, υπάρχει ισορροπία μεταξύ της προστασίας ατομικών δικαιωμάτων και της διαφύλαξης της εθνικής ασφάλειας.

Δεύτερο, ενισχύεται η διαφάνεια, η λογοδοσία και η αμεροληψία, είτε μιλάμε για οργανισμούς και διαδικασίες, είτε για δημόσιους λειτουργούς.
Και, τρίτο, λαμβάνεται υπόψη μια σειρά πιθανών σεναρίων απειλής της εθνικής ασφάλειας που πάνε πολύ πιο πέρα από την παρακολούθηση πολιτικών προσώπων.
Ας θυμόμαστε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι η υπόθεση του κυρίου Ανδρουλάκη είναι η αφορμή, όχι η αιτία για το νομοσχέδιο που συζητούμε εδώ, σήμερα και αύριο…
Υπόθεση η οποία είναι εδώ και καιρό στα χέρια της Δικαιοσύνης και διερευνάται, με τη συνδρομή των Αρχών...
Θα σταθώ σε ορισμένα από τα στοιχεία, που φέρνει το νομοσχέδιο και που εκτιμώ – με το μάτι του μη νομικού – ότι πράγματι κάνουν τη διαφορά σε σχέση με αυτό που ισχύει σήμερα.
Είναι ο σαφής και περιορισμένος ορισμός του όρου «εθνική ασφάλεια», που για πρώτη φορά ορίζεται νομοθετικά.
Ένας ορισμός πολύ πιο στενός από αυτό που έχουν καθορίσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι οι αυξημένες εγγυήσεις για τους λόγους, την αναγκαιότητα, το περιεχόμενο, τα στοιχεία και τη χρονική διάρκεια για την άρση του απορρήτου.
Με διπλή - από δύο ανώτατους εισαγγελείς - έγκριση της άρσης, κάτι που εγγυάται την ανεξαρτησία και την αμεροληψία της απόφασης.
Και δίνει στη διαδικασία την ταχύτητα και ευελιξία για εγκλήματα που η πρόληψη και η αντιμετώπισή τους απαιτεί άμεση αντίδραση.
Είναι η υποχρεωτική γνωστοποίηση της άρσης ύστερα από αξιολόγηση  τριμελούς οργάνου - με δύο εισαγγελείς και τον Πρόεδρο της αρμόδιας Αρχής - ότι δε διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο διατάχθηκε η άρση.
Υποχρέωση γνωστοποίησης που δεν είναι ούτε αυτονόητη, ούτε ο κανόνας σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη.
Το χρονικό διάστημα των τριών χρόνων από την άρση είναι, όπως σημείωσε ο κύριος Υπουργός, η χρυσή τομή ανάμεσα σε έναν εύλογο χρόνο αναμονής και την αντικειμενικότητα, η οποία διασφαλίζεται με την αλλαγή της σύνθεσης του τριμελούς οργάνου που θα έχει συμβεί στο μεταξύ.
Πολύ σημαντικές, και αυτό αναγνωρίζεται από εκπροσώπους του νομικού κόσμου, είναι οι αλλαγές με τις οποίες αναβαθμίζεται η λειτουργία της ΕΥΠ.

Με πιο χαρακτηριστική, πιο συμβολική αν θέλετε, την προϋπόθεση ο Διοικητής της Υπηρεσίας να είναι μόνο διπλωμάτης ή απόστρατος ανώτατος αξιωματικός.
Πέρα από τη νόμιμη άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, γίνεται πρόβλεψη για την παράνομη χρήση των λογισμικών και των συσκευών παρακολούθησης.
Η χρήση τους από ιδιώτες γίνεται από πλημμέλημα σε κακούργημα και τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα χρόνια, και χαρακτηρίζονται πλημμέλημα η εμπορία και η απλή κατοχή, με ποινή έως πέντε χρόνια.
Αδίκημα το οποίο είχε καταργηθεί με τον Ποινικό Κώδικα του Ιουνίου του 2019…
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Έχουν γραφτεί και έχουν ειπωθεί πολλά για όσα ακολούθησαν την καταγγελία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ τον περασμένο Αύγουστο.
Η Κυβέρνηση δεν διεκδικεί το προνόμιο του αλάθητου.
Είμαστε εκείνοι που πρώτοι σπεύσαμε να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα.
Να αναλάβουμε στην πράξη την ευθύνη.
Και να εξαγγείλουμε – με πρώτο τον Πρωθυπουργό – τι θα κάνουμε για να το αντιμετωπίσουμε.
Και το κάνουμε, σε πείσμα του τοξικού κλίματος που κάποιοι επιχειρούν να δημιουργήσουν, και να εκμεταλλευθούν πολιτικά…
Εμείς δεν τους ακολουθούμε!
Όσο επιδιώκουν να δηλητηριάσουν την πολιτική ζωή με φήμες, τόσο εμείς θα έχουμε ως αντίδοτο τις πράξεις!
Αυτή είναι η διαφορά μας!

Τελευταία τροποποίηση στις Πέμπτη, 26 Ιανουαρίου 2023 08:08